Friday, 16 May 2025

PUISI BERBAGAI JENIS

ASSALAMUALAIKUM


PUISI BERBAGAI JENIS?

Setelah membaca hantaran sdr Zainal Abidin Lasim pada Ahad, 11 Mei 2025 tanpa tajuk yang menyentuh dengan nyata tentang tiga genre puisi iaitu *Talibun, *Soduka, dan *Haiku tidaklah menjadi suatu kejutan yang ketara kerana saya beranggapan sdr Zainal Abidin Lazim mungkin terlepas pandang akan penerbitan beberapa buah buku yang berkaitan dengan puisi-puisi yang diperkatakan.
Walau bagaimanapun, beliau ikhlas dalam membangkitkan persoalan ini dengan menyatakan "Tidak pula dinafikan puisi-puisi ini memperkayakan dunia perpuisian, dan tiada juga penolakan."
Kepada penulis yang berkiblatkan *Sajak (kononnya *Puisi) sahaja tanpa memeberi perhatian kepada genre-genre pusi moden lain tentulah ianya manjadi satu kejutan sastera (literature shock) apabila terserempak dengan puisi-puisi seperti *Cinquain (Pancalarik), *Diamante, *Haibun, * Haiga, *Kuatrin, *Limerik, *Palindrom, *Rondel, *Tautogram, atau pun *Terza Rima. Akademi SPTA mengambil peranan memberi pendedahan serta bimbingan tutorial penulisan dengan percuma kepada mana-mana penulis alam siber yang berminat sahaja.
Sasterawan Negara, Datuk Zurinah Hassan, dalam ucaptama sempena acara "Dialog Puncak Karyawan ASASI 2018" di Pulau Tuba, Langkawi pada 2 Disember 2018, beliau memetik SPTA sebagai berkata:
"... π‘šπ‘’π‘›π‘”π‘–π‘˜π‘’π‘‘ π‘‡π‘Žπ‘π‘–π‘Ÿπ΄π‘™π‘Žπ‘š, π‘π‘’π‘™π‘–π‘Žπ‘’ π‘šπ‘’π‘šπ‘’π‘›π‘‘π‘–π‘›π‘”π‘˜π‘Žπ‘› π‘˜π‘’π‘Žπ‘™π‘–π‘‘π‘– π‘‘π‘Žπ‘Ÿπ‘–π‘π‘Žπ‘‘π‘Ž π‘π‘’π‘›π‘’π‘Ÿπ‘π‘–π‘‘π‘Žπ‘›. π‘†π‘’π‘‘π‘–π‘Žπ‘ π‘Žπ‘›π‘‘π‘œπ‘™π‘œπ‘”π‘– π‘¦π‘Žπ‘›π‘” π‘‘π‘–π‘‘π‘’π‘Ÿπ‘π‘–π‘‘π‘˜π‘Žπ‘› π‘‘π‘Žπ‘› π‘‘π‘–π‘ π‘’π‘šπ‘π‘’π‘Ÿπ‘›π‘Žπ‘˜π‘Žπ‘›, π‘‘π‘Žπ‘› π‘¦π‘Žπ‘›π‘” 𝑝𝑒𝑛𝑑𝑖𝑛𝑔 π‘¦π‘Žπ‘›π‘” π‘‘π‘–π‘Ž π‘›π‘Žπ‘˜ 𝑛𝑖 πΌπ‘›π‘‘π‘’π‘Ÿπ‘›π‘Žπ‘‘π‘–π‘œπ‘›π‘Žπ‘™ π‘†π‘‘π‘Žπ‘›π‘‘π‘Žπ‘Ÿπ‘‘ π΅π‘œπ‘œπ‘˜ π‘π‘’π‘šπ‘π‘’π‘Ÿ 𝐼𝑆𝐡𝑁 π‘‘π‘Žπ‘› π‘π‘’π‘›π‘”π‘˜π‘Žπ‘‘π‘Žπ‘™π‘œπ‘”π‘Žπ‘› π‘‘π‘Žπ‘™π‘Žπ‘š π‘π‘’π‘›π‘’π‘Ÿπ‘π‘–π‘‘π‘Žπ‘› 𝑃𝐷𝑃 π‘‘π‘Žπ‘Ÿπ‘–π‘π‘Žπ‘‘π‘Ž π‘ƒπ‘’π‘Ÿπ‘π‘’π‘ π‘‘π‘Žπ‘˜π‘Žπ‘Žπ‘› π‘π‘’π‘”π‘Žπ‘Ÿπ‘Ž π‘€π‘Žπ‘™π‘Žπ‘¦π‘ π‘–π‘Ž. 𝐼𝑑𝑒 π‘¦π‘Žπ‘›π‘” 𝑝𝑒𝑛𝑑𝑖𝑛𝑔!"
Cuba berikan perhatian kepada isu yang disentuh:
  1. Tidak ada pensyarah yang mengajar puisi *Talibun.
  2. Puisi *Soduka? Adakah yang dimaksudkna itu puisi *Saduka atau *Sudoku?
  3. Latiff Mohidin membawa gaya puisi *Haiku.
-----
(1) TALIBUN
Ensiklopedia Pusat Rujukan Persuratan Melayu mentakrifkan pantun yang ditulis lebih daripada empat baris serangkap. Bermaksud, pantun yang ditulis dalam enam, lapan, sepuluh atau lebih adalah dinamakan *Talibun.
Puisi *Talibun banyak terdapat dalam Karya Agung Pelipur Lara tulisan Pawang Ana. Apa yang menjadi kemusykilan adalah keterbiasaan penulis menyebutnya sebagai pantun empat kerat, pantun enam kerat ataupun pantun lapan kerat - sedangan istilah itu telah sedia ada bagi tujuan maksud itu.
Saya pernah menghasilkan sebuah *Teromba yang memuatkan puisi *Talibun dalam "Teromba Pawang Ana" dalam antologi poligenre "Pawang Ana: Hikayat" terbitan Karyawan Pk, pada tahun 201,6 kelolaan Tn Hj Zabidin Hj Ismail.
Berkebetulan Akademi SPTA baharu sahaja selesai tutorial penulisan puisi tradisional *Talibun pada akhir April 2025, dan telah menerbitkan antologi "PETARAKNA - Antologi Talibun Melayu"
(2) SODUKA
Dalam keghairahan membuat komentar tentang isu di atas, besar kemungkinan sdr Zainal Abidin Lasim tidak mengetahui atau tidak menyedari apa yang ditulisnya. Mungkin apa yang hendak dikemukanan adalah puisi *Saduka, ataupun *Sukoku - Namun kedua-duanya adalah betul.
Jika yang dimaksudkannya genre puisi *Sudoku, puisi ini telah dipelopori oleh seorang penulis tempatan, sdr Puzi Puzihadi, beliau telah menerbitkan himpunan puisi *Sudoku dalam buku "Sudoku Puisi" terbitan ITBM pada tahun 2019.
Atau jika yang dimaksudkan pula genre puisi *Saduka, puisi ini telah dipelopori oleh seorang penulis dari Kota Kinabalu, Sabah, sdr Noor Aisyah Maidin, dan saya telah mengambil inisiatif menerbitkan sebuah antologi berjudul "SADUKA - Antologi Sajak Dua Kata" pada tahun 2019.
Jika ada penulisa tempatan yang berani mempelopri sesuatu genra puisi, bukankan lebih baik kita raikan kebolehan mereka tanpa mempertikaikan, setidak-tidaknya mereka maju setapak ke hadapan, tidak hanya dengan memberi kritikan.
(3) HAIKU
Puis *Haiku telah diperkenalkan oleh allahyarham Pun Azah Aziz sejak tahun 1990. Kemudian dihasilkan "Cendera Kirana" oleh Mohd Affandi Hassan (1994) sebagai medium pengurusan di Institut Tadbiran Awam (INTAN). "Haiku Melayu Perisa Puisi Baharu" tulisan Tn Fadli al-Kiti dalam majalah Dewan Sastera edisi September 2013.
Sasterawan Negara, Datuk Abdul Rahman Shaari pernah memberikan kritikawan tentang puisi *Haiku Aidiladha (TabirAlam, 2016) tersiar dalam Dewan Sastera November 2016 seperti berikut:
"π‘‡π‘Žπ‘π‘–π‘Ÿπ΄π‘™π‘Žπ‘š π‘šπ‘’π‘›π‘”β„Žπ‘Žπ‘ π‘–π‘™π‘˜π‘Žπ‘› π‘ π‘Žπ‘—π‘Žπ‘˜ "π»π‘Žπ‘–π‘˜π‘’ π΄π‘–π‘‘π‘–π‘™π‘Žπ‘‘β„Žπ‘Ž" π‘π‘Žπ‘”π‘– π‘šπ‘’π‘›π‘¦π‘Žπ‘‘π‘Žπ‘˜π‘Žπ‘› π‘π‘’π‘›π‘”π‘’π‘Ÿπ‘—π‘Žπ‘Žπ‘› π‘–π‘π‘Žπ‘‘π‘Žβ„Ž β„Žπ‘Žπ‘—π‘–, β„Žπ‘–π‘›π‘”π‘”π‘Ž π‘˜π‘’ π‘‘π‘Žπ‘Ÿπ‘–π‘˜β„Ž π»π‘Žπ‘Ÿπ‘– π‘…π‘Žπ‘¦π‘Ž π»π‘Žπ‘—π‘–. π‘ˆπ‘›π‘‘π‘’π‘˜ π‘ π‘Žπ‘—π‘Žπ‘˜ 𝑖𝑛𝑖, π‘˜π‘’β„Žπ‘Žπ‘‘π‘–π‘Ÿπ‘Žπ‘› 'π‘€π‘’π‘˜π‘’π‘“ π΄π‘Ÿπ‘Žπ‘Ÿπ‘Žβ„Ž, 'π‘‘π‘Žπ‘™π‘π‘–π‘Žβ„Ž π‘π‘–β„Žπ‘Žπ‘—', 'π‘šπ‘–π‘žπ‘Žπ‘‘ π‘šπ‘Žπ‘˜π‘Žπ‘›π‘–', π‘‘π‘Žπ‘› π‘™π‘œπ‘›π‘‘π‘Žπ‘Ÿπ‘Žπ‘› π‘—π‘Žπ‘šπ‘Ÿπ‘Žβ„Ž π‘–π‘Žπ‘™π‘Žβ„Ž π‘π‘–π‘Žπ‘ π‘Ž π‘‘π‘Žπ‘› π‘ π‘’π‘ π‘’π‘Žπ‘–. π‘‡π‘Žπ‘π‘–π‘Ÿπ΄π‘™π‘Žπ‘š π‘‘π‘–π‘‘π‘Žπ‘˜ π‘π‘’π‘Ÿπ‘šπ‘Žπ‘˜π‘ π‘’π‘‘ π‘šπ‘’π‘›π‘¦π‘Žπ‘‘π‘Žπ‘˜π‘Žπ‘› π‘–π‘ π‘‘π‘–π‘™π‘Žβ„Ž 𝑖𝑑𝑒, π‘‘π‘Žπ‘› π‘‘π‘–π‘‘π‘Žπ‘˜ π‘—π‘’π‘”π‘Ž π‘šπ‘’π‘™π‘’π‘˜π‘–π‘ π‘˜π‘Žπ‘› π‘–π‘π‘Žπ‘‘π‘Žπ‘‘. π‘‡π‘Žπ‘π‘–π‘Ÿπ΄π‘™π‘Žπ‘š π‘šπ‘’π‘›π‘”π‘Žπ‘šπ‘π‘–π‘™ π‘π‘’π‘›π‘‘π‘–π‘Ÿπ‘–π‘Žπ‘› π‘—π‘’π‘Ÿπ‘’π‘”π‘Žπ‘šπ‘π‘Žπ‘Ÿ π‘¦π‘Žπ‘›π‘” π‘šπ‘’π‘Ÿπ‘Žπ‘˜π‘Žπ‘š π‘π‘’π‘™π‘Žπ‘˜π‘ π‘Žπ‘›π‘Žπ‘Žπ‘› π‘–π‘π‘Žπ‘‘π‘Žβ„Ž."
Ulasan buku bertajuk "Haiku Melayu-Jepun Memikat Pembaca" himpunan karya "Pujangga Haiku - Khazanah Haiku TabirAlam" (SPTA, 2022), tulisan sdr Paridah Ishak tersiar dalam majalah Dewan Sastera, edisi Ogos 2023.

SIFU TABIR ALAM
May be an image of text

All rea
Comment
Send
Posted by at
Labels:

6 comments:

  1. Abam Kie16 May 2025 at 20:30

    masa mengaji di UM dulu pernah belajar cara menulis Haiku dan Limericks...

    ReplyDelete
    Replies
    1. paridah17 May 2025 at 10:17

      tksh cikgu yaka puisi haiku n limerik pendek saja tapi sukar nk tulis agar hasilnya terbaik

      Delete
  2. MOHAMAD TAUFIK16 May 2025 at 20:34

    Puisi lama lama... Bila dengar sedappp je...

    ReplyDelete
  3. dear anies18 May 2025 at 14:08

    semua bunyi macam bahasa jepun

    ReplyDelete

Terima kasih bersama Karyaku...Paridah Ishak. Komen anda amat dihargai... β€œSemoga Allah SWT akan membalas dirimu dengan kebaikan yang banyak dan semoga Allah SWT akan membalas dengan balasan yang terbaik.”

Subscribe to: Post Comments (Atom)

MyBloglist